Co to jest Euvax B i jak działa?

Euvax B to szczepionka stosowana w profilaktyce wirusowego zapalenia wątroby typu B (WZW B). Zawiera oczyszczony antygen powierzchniowy wirusa HBV (HbsAg), który pobudza układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał zapewniających ochronę przed zakażeniem. Dzięki temu organizm potrafi rozpoznać i zwalczyć wirusa, jeśli dojdzie do kontaktu z patogenem.

Skład i mechanizm działania szczepionki

Euvax B zawiera rekombinowany antygen HbsAg, który jest produkowany za pomocą inżynierii genetycznej w komórkach drożdży Saccharomyces cerevisiae. Antygen ten jest nieaktywny i nie wywołuje choroby, ale skutecznie pobudza układ immunologiczny do produkcji przeciwciał chroniących przed zakażeniem HBV. Dodatkowo w składzie szczepionki znajduje się wodorotlenek glinu, który wzmacnia odpowiedź immunologiczną, oraz niewielkie ilości konserwantów zapewniających stabilność preparatu.

Jak organizm reaguje na szczepienie przeciw WZW B?

Po podaniu Euvax B organizm rozpoznaje antygen HbsAg jako obcą substancję i aktywuje układ odpornościowy. W wyniku tego procesu powstają specyficzne przeciwciała, które chronią przed przyszłym zakażeniem wirusem HBV. Pełna odporność rozwija się po zakończeniu całego cyklu szczepień i może utrzymywać się przez wiele lat. U większości osób szczepionka zapewnia długotrwałą ochronę, ale w niektórych przypadkach konieczne może być podanie dawki przypominającej.

Kiedy warto zastosować Euvax B?

Euvax B jest zalecana osobom narażonym na kontakt z wirusem HBV. Szczepienie zapobiega ciężkim powikłaniom, takim jak marskość wątroby czy rak wątrobowokomórkowy, dlatego jest szczególnie ważne dla noworodków, pracowników medycznych oraz osób z osłabionym układem odpornościowym.

Wskazania do szczepienia

Szczepionka jest rekomendowana dla:

• noworodków – szczepienie obowiązkowe w pierwszych godzinach życia,
• osób mających kontakt z krwią i płynami ustrojowymi (np. pracownicy służby zdrowia),
• pacjentów dializowanych i poddawanych częstym zabiegom medycznym,
• osób planujących podróże do krajów o wysokiej zachorowalności na WZW B,
• osób narażonych na zakażenie drogą płciową,
• domowników i partnerów osób zakażonych HBV.

Program Szczepień Ochronnych a Euvax B

W Polsce szczepienie przeciw WZW B jest obowiązkowe dla noworodków i realizowane w ramach Programu Szczepień Ochronnych. Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu, a kolejne w 2. i 7. miesiącu życia. Dorośli mogą zaszczepić się dobrowolnie, jeśli znajdują się w grupie ryzyka.

Kto nie powinien stosować Euvax B?

Przeciwwskazania do podania szczepionki

Euvax B nie powinna być stosowana u osób:

• z ciężką reakcją alergiczną na poprzednią dawkę szczepionki,
• uczulonych na składniki preparatu, w tym drożdże,
• z ostrymi infekcjami przebiegającymi z gorączką – w takim przypadku szczepienie należy przełożyć.

Możliwe reakcje nadwrażliwości

Niektóre osoby mogą wykazywać reakcje nadwrażliwości na składniki szczepionki. Objawy uczulenia to:

• wysypka, świąd, pokrzywka,
• trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy lub gardła,
• nagłe osłabienie, spadek ciśnienia.

W przypadku wystąpienia takich objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Jak bezpiecznie stosować Euvax B?

Zalecenia dotyczące podania szczepionki

Szczepionka podawana jest domięśniowo, najczęściej w mięsień naramienny u dorosłych i dzieci powyżej 1. roku życia. U noworodków oraz niemowląt preferowanym miejscem podania jest mięsień uda.

Szczególne środki ostrożności

Osoby z osłabioną odpornością, np. pacjenci po przeszczepach lub z przewlekłymi chorobami, powinny skonsultować się z lekarzem przed szczepieniem. Szczepionkę należy przechowywać w odpowiednich warunkach chłodniczych (2–8°C) i nie stosować po upływie terminu ważności.

Możliwe interakcje z innymi lekami i szczepionkami

Euvax B może być podawana jednocześnie z innymi szczepieniami, ale w osobnych miejscach iniekcji. Nie wykazano istotnych interakcji z lekami, jednak pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne mogą mieć osłabioną odpowiedź na szczepienie.

Jak dawkować Euvax B?

Standardowe schematy szczepienia

Zalecany harmonogram obejmuje trzy dawki:

1. pierwsza dawka – w dowolnym momencie,
2. druga dawka – po miesiącu,
3. trzecia dawka – po sześciu miesiącach od pierwszej.

Schemat przyspieszony – kiedy warto go stosować?

Osoby wymagające szybkiej ochrony (np. przed wyjazdem do kraju endemicznego) mogą skorzystać ze schematu 0-1-2-12 miesięcy lub 0-7-21 dni, z dawką uzupełniającą po roku.

Szczepienie osób z obniżoną odpornością

Pacjenci z niedoborami odporności mogą wymagać wyższych dawek lub dodatkowych dawek przypominających w celu uzyskania skutecznej ochrony.

Czy można stosować Euvax B w ciąży i podczas karmienia?

Bezpieczeństwo stosowania w ciąży

Szczepienie w ciąży nie jest zalecane, chyba że istnieje wysokie ryzyko zakażenia HBV. Decyzję o podaniu szczepionki podejmuje lekarz po analizie korzyści i potencjalnych zagrożeń.

Szczepienie kobiet karmiących piersią

Nie stwierdzono negatywnego wpływu szczepionki na karmienie piersią, dlatego kobiety karmiące mogą być szczepione bez obaw.

Jakie działania niepożądane może powodować Euvax B?

Najczęstsze skutki uboczne

Do łagodnych reakcji po szczepieniu należą:

• ból i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia,
• gorączka,
• bóle głowy i mięśni.

Rzadkie, ale poważne reakcje na szczepionkę

W rzadkich przypadkach mogą wystąpić:

• reakcje alergiczne,
• zaburzenia neurologiczne, np. drgawki,
• bóle stawów i zmęczenie.

Co zrobić w przypadku wystąpienia działań niepożądanych?

W przypadku silnych reakcji alergicznych lub utrzymujących się objawów należy skonsultować się z lekarzem.

Jakie są alternatywne preparaty zawierające szczepionkę przeciw WZW B?

Przegląd dostępnych szczepionek na rynku

Oprócz Euvax B dostępne są inne preparaty, takie jak Engerix-B, Hepavax-Gene czy HBVaxPro.

Czym różnią się inne preparaty od Euvax B?

Poszczególne szczepionki różnią się producentem, zawartością adiuwantów oraz schematem dawkowania, ale wszystkie zapewniają skuteczną ochronę przed WZW B.